Viết cái này khi hôm qua mình đọc được trên tường nhà một facebooker nào đó: MBTI làm con người ta tự yêu bản thân, lười thay đổi. Chợt nghĩ ra nên viết cái gì đó để thay đổi suy nghĩ này của một số không ít người. Trước hết để trả lời cho mệnh đề trên? Mệnh đề trên đúng hay sai? Hiển nhiên là sai rồi. Bản chất MBTI là một công cụ vô tri, nó có sức mạnh gì mà làm con người tự yêu bản thân hay vậy? Nói thế cũng như cho rằng tiền bạc làm con người tha hóa, kiến thức làm con người khổ sở hay...facebook làm con người xao lãng công việc. Đây đều là những suy nghĩ sai lệch, nhập nhằng đánh lận bản chất. Con người tha hóa hay khổ sở là do đạo đức của họ chưa tới, trải nghiệm của họ chưa đủ, chứ cớ gì đổ cho tiền bạc hay kiến thức? Nói thế phải chăng cho là con người không có tiền bạc thì sẽ trở nên lương thiện, hay không được học hành gì thì sẽ sống hạnh phúc sung sướng hay sao? Có chăng thì phát biểu thế này "Tiền bạc khi rơi vào tay những kẻ không có nền tảng đạo đức vững vàng thì sẽ dễ làm cho chúng trở nên tha hóa" còn có lý. MBTI hay cung hoàng đạo cũng chẳng thể làm con người "yêu bản thân" được mà tự con người do những hiểu biết về bản thân và cuộc sống méo mó, lệch lạc, không đầy đủ, nên đã chọn cho mình cách tiếp cận sai lầm đấy thôi! 1. MBTI làm gì? Biết MBTI làm gì? Câu trả lời của mình, ứng dụng quan trọng nhất của MBTI là giúp con người tự nhận thức về bản thân một cách có hệ thống. Nếu bạn là một người trong độ tuổi từ 15-30 thì chắc hẳn những câu hỏi trên đã từng ít nhất một lần xuất hiện trong đời bạn: - Tôi là ai? - Điều gì quan trọng nhất với tôi? - Tôi có mơ ước gì? - Tôi phù hợp với những ngành nghề nào? - Tôi là con người ra sao trong tình cảm. Tại sao người ta không yêu tôi? - Tại sao tôi chưa yêu được ai cả? . Nếu bạn từng một lần thử đi tìm lời giải đáp cho những câu hỏi trên thì bạn sẽ nhận ra rằng....rất khó để tìm ra một câu trả lời duy nhất, không đổi. Nhận thức về bản thân không phải là một điều dễ dàng. Nó đòi hỏi một quá trình trải nghiệm lâu dài và năng lực quán chiếu rất mạnh, đến mức ngay cả những người tương đối thành đạt cũng không dám tự nhận rằng họ thực sự hiểu về bản thân họ (chưa nói đến hiểu cả những người khác). Lý do tôi tìm đến MBTI chính là lý thuyết này trang bị cho tôi khả năng nhận thức bản thân một cách có hệ thống. Thông qua MBTI, việc phân tích bản thân trở nên đơn giản nhiều lần. Bạn hiểu bản thân rõ ràng hơn, bạn hiểu những người xung quanh rõ ràng hơn và giải quyết các vấn đề một cách gọn lẹ hơn. Các câu hỏi như trên không còn hành hạ bạn quá nhiều. Đây rõ ràng là một điểm tích cực. 2. MBTI và cung hoàng đạo: Việc đánh đồng MBTI và hệ thống cung hoàng đạo (horoscope) là hoàn toàn không có cơ sở. MBTI là hệ thống đánh giá nhân cách theo cách kiểm tra trực tiếp, còn horoscope dựa trên một mối quan hệ chưa được kiểm chứng giữa nhân cách và vị trí của các chòm sao. Có một đặc điểm tôi nhận thấy ở một bộ phận người dân Việt Nam, là sự sùng bái khoa học. Họ tự gọi niềm tin của mình là khoa học, nhưng tôi dùng từ đúng hơn là sự sùng bái khoa học. Họ không hiểu về điều kiện cần và đủ của một bộ môn khoa học, cách một lý thuyết khoa học ra đời và những gì nó có thể giải quyết. Họ tin vào bất cứ điều gì dán mác khoa học và bài bác tất cả những gì mà họ không thể tìm ra từ khoa học trong đó. (Thậm chí, trên một số diễn đàn, theo như tôi được biết, đã có những bạn trẻ coi horoscope là một môn khoa học, lý do là...ngày giờ sinh trong lá số là những con số chính xác). Ngược lại với khoa học có ba khái niệm (1) phi khoa học (non-scientific), (2) phản khoa học (unscientific) và (3) giả khoa học (pseudo-scientific) trong đó (2) là tập hợp con của (1) và (3) là tập hợp con của 2 (tập con bao gồm tính chất của các tập cha). Phi khoa học là những gì chưa được khoa học chứng minh, phản khoa học là những gì mâu thuẫn với các bằng chứng khoa học và giả khoa học có thêm đặc tính cố tỏ ra là một môn khoa học. Theo đó Horoscope là một môn giả khoa học vì đáp ứng các điều kiện ở (2) và (3). Trong khi Phật học nguyên thủy chỉ là một bộ môn phi khoa học (chưa được khoa học chứng minh nhưng cũng không mâu thuẫn với các lý thuyết khoa học hiện có, tức là không chắc đã sai). Cần phải lưu ý rằng một bài test không phải một đánh giá khoa học có tính hợp lệ mà tính khoa học có nó được đánh giá qua việc giải thích kết quả. Vấn đề lớn nhất của bài test MBTI là thiếu tính nhất quán trong quyết định (decision consistency), do bản chất thiếu chính xác của các câu hỏi tâm lý (đơn cử, bạn thích ở nhà một mình hay đi chơi với bạn bè?) dẫn đến việc kết quả bài test biến thiên theo thời gian và trở nên rất khó kiểm chứng. Tuy nhiên đây là một khúc mắc to đùng của rất nhiều các lĩnh vực thuộc tâm lý học (lựa chọn thay đổi theo thời gian). Trên thực tế, những chỉ trích nhắm vào MBTI xuất phát từ cách thiết kế bài test với tính thiếu hụt decision consistency nói ở trên, và cũng như đã nói thì bản thân bài tets không phải một đánh giá khoa học. Chưa có nghiên cứu nào chỉ ra kết quả bài test MBTI mâu thuẫn với thật tế. Chính vì thế nói MBTI sai vì nó "phản khoa học" là sai! Ngay cả vin vào việc MBTI chưa được chứng minh một cách triệt để (tức là phi khoa học) đi nữa thì điều đó cũng không đồng nghĩa với việc lý thuyết này đáng bị đem xếp xó! Thêm vào đó, hiện tại các nghiên cứu Thần Kinh học cũng đang dần tìm ra cách để hoàn thiện MBTI, phát huy tối đa tiềm năng của phép phân loại này. Vậy thì lý do nào khiến test MBTI không được sử dụng nhiều trong giới tâm lý? Đơn giản là trong từng lĩnh vực tâm lý cụ thể (như các bệnh tâm thần chẳng hạn), họ có các bài test khác có độ chính xác, chi tiết và tập trung vào chuyên môn hơn. 3. Còn gì nữa? MBTI đem lại cho bạn một công cụ rất mạnh. Vấn đề là bạn sẽ sử dụng nó như thế nào. Trong công việc chẳng hạn: Bạn phù hợp với những lĩnh vực nào? MBTI sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi đó. Hay trong tình yêu, đối tượng nào phù hợp với bạn và bạn sẽ tiếp cận ra sao. MBTI cũng sẽ trang bị điều đó cho bạn. Và rõ ràng cách tiếp cận của bạn sẽ đem lại cho bạn kết quả, chứ bản thân lý thuyết MBTI không tự nó ảnh hưởng tốt hay xấu đến bạn. MBTI không phải như Horoscope, xem cho vui, cho biết, à ra cái này nói về tôi như vậy đấy. Hãy tiếp cận với suy nghĩ rằng "Điều này thực sự có thể giúp được tôi trong lĩnh vực này, vấn đề là tôi có thể làm gì với nó". Thời gian và kiến thức sẽ cho bạn câu trả lời. -------------------------------------------------------------------------------------------------- Bài thuyết trình chán ngắt đến đây là hết. Cảm ơn các bạn đã lắng nghe .
MBTI, có thể có những hạn chế của nó, nhưng là một công cụ có giá trị tham khảo tương đối cao và dễ tiếp cận. Sai lầm của các web MBTI theo mình nghĩ phóng đại ưu điểm của các type quá, mà ít nhấn mạnh những giá trị đó chỉ có được khi người của type đó chịu hoàn thiện bản thân mình. Khiến người xem tưởng mình vốn đã có các ưu điểm web miêu tả, nhược điểm thì lại càng bỏ qua, cho rằng đó là trời sinh không đổi. Với mình MBTI là cộng cụ làm tiền đề để mình nhìn rõ ưu nhược, qua đó lập kế hoạch phát triển và hoàn thiện bản thân. Hiện dù cái social skill vẫn khá tệ hại nhưng giờ mình đã tương đối thoải mái khi giao tiếp với người khác, không còn cảm giác rụt rè và phản ứng khó chịu với người ta như trước nữa.
Là một người từng bị đầu độc bởi bài portrait sáng lóa của ENTP, lúc ấy mình đã bị ám thị ENTP hơi bị nặng. Thậm chí đã từng nghĩ mình có sự sáng tạo bản năng của ENTP, nhưng thực chất là mình chỉ biết làm theo mẫu. Có không ít điểm tương đồng giữa 2 types nhưng bản chất thì lại khác hẳn. Lần thứ hai bị đầu độc là lúc biết đến các functions. Mình đã bị loạn não bởi không thực sự phân biệt được chúng và "dán nhãn" chúng tùm lum, thậm chí "dán nhãn" cả lên bản thân mình, lại một lần bị ám thị nữa. Cho tới khi bắt đầu hệ thống hóa lại số kiến thức MBTI, lúc ấy mình mới thực sự "biết" MBTI. Một quá trình dài tới cả 4 năm theo sự phát triển của bản thân và nhận thức về MBTI, được đáp lại bằng công cụ tìm hiểu và phát triển một cách an toàn và mạnh khỏe. Điều gần đây nhất MBTI đã làm cho mình chính là giúp mình định hướng được nghề nghiệp phù hợp với khả năng và sở thích. Biết được thứ gì sẽ làm cho mình yêu thích và gắn bó lâu dài, cảm giác khá là thỏa mãn.
1 . Tìm hiểu MBTI để làm gì : Tìm hiểu tính chất và điểm mạnh của bản thân , để trao dồi điểm mạnh và sửa chửa khắc phục những yếu điểm đó là 1 điều cần thiết ! 2 . MBTI & Horoscope : MBTI có những tính chất rõ ràng có nhiều tìm năng dễ tin cậy hơn Horoscope ( những khái niệm chung chung có thể phi khoa học ) Bởi vì MBTI có những chứng minh về mặt nghiên cứu 3 . MBTI Hiện tại vẫn còn chút thiếu sót , nếu nói về khía cạnh tâm lý ( chắc có lẽ còn cần phải nghiên cứu sâu hơn nữa ) - Câu hỏi những nhóm MBTI có liên hệ và điểm chung thế nào ? có vòng tuần hoàn không , có tuân theo 1 quy luật ảnh hưởng của tự nhiên không ?
