Thiên hướng SP, SX, SO và Sắp xếp – Instincts và StackingsBài này mình chủ yếu là lược dịch từ bài: Socionics - the16types.info - Instinctual Stackings Cùng với tham khảo 1 vài thông tin khác trên mạng và 1 số ý kiến cá nhân, để khách quan, phần nào đậm đà ý kiến cá nhân quá thì mình sẽ bỏ vào trong quote. Link Test: Enneagram Variant Test Enneagram Test with Instinctual Variant results Tóm lược cho ai lười đọc: + Sp - giữ năng lượng lại cho mình - Mục đích là sự tồn tại thể xác. + Sx - Tập trung năng lượng lại 1 điểm - Mục đích là sự lên đỉnh tinh thần. + So - Lan tỏa năng lượng ra - Mục đích là thuộc về 1 thứ lớn hơn mình để có cảm giác đc che chở. 3 thiên hướng (Instincts): Self-Preservation, Sexual, Social Là cách chúng ta sử dụng năng lượng, nó gắn liền với bản năng động vật của chúng ta nhất, nó gắn liền với vùng vô thức để đảm bảo sự tồn tại của chúng ta. Thiên hướng Sp: Là xu hướng đầu tiên trong quá trình tiến hóa Thiên hướng này hướng tới sự tồn tại, sức khỏe và thỏa mãn. Nóhướng trực tiếp đến thể xác, xác định xem cơ thể cần gì. Trong 3 thiên hướng, thì thiên hướng này là cái cổ xưa nhất, nó ra lệnh rằng “Tao phải tồn tạiii !!!”. Trong xã hội hiện đại, con người có xu hướng không mặn mà lắm với bản năng này. Nó biếu hiện như các từ sau “bảo tồn”, “vững vàng”, “cuộn chặt”, “cắm chặt”, “bất động”. Năng lượng của họ rất là “nặng”, họ như giữ lại hết năng lượng lại, để dành cho mình sau này sử dụng. Nhóm này “hi sinh vì bản thân mình” để bảo đảm sự tồn tại, thay vì trông đợi người khác giúp mình giải quyết vấn đề hay thử thách. Sp có thể không màng đến vị trí xã hội của mình hay những trải nghiệm khoái cảm, mà chỉ quan tâm đến sự thỏa mãn, an toàn thể chất. Những người này “nhìn vào bên trong” trên nền tảng “tôi có thể tự chủ” và “tôi phải tự chăm sóc bản thân”. Sp yêu cầu cho những thứ thực tế như: an toàn, thức ăn, sức khỏe, công việc. Nhiều lúc, trông họ như Head-type (5,6,7) vì thói quen lập kế hoạch và dự đoán cơ hội, rủi ro ảnh hưởng tới sự an toàn của họ. Thêm vào đó, xu hướng tìm kiếm sự thỏa mãn của Sp làm họ trông giống như Body-type (8,9,1) vì sự khao khát muốn tránh xa khỏi rắc rối và phiền nhiễu. Trong quan hệ, họ hướng tới việc xây dựng tổ ấm lâu dài với ai đó, hoặc cũng có thể là một bộ kịch bản viển vông. Từ khóa: Bảo vệ bản thân, người của gia đình, kẻ thực dụng-biết tuốt, tài chính, công việc, kế hoạch dự bị, nỗi sợ thiếu thốn. Với 1 Sp loạn thần kinh, có một nỗi sợ luôn hiện hữu là thiếu tài nguyên, thức ăn, hay nhà ở. Nỗi sợ này làm bóp méo thiên hướng tự nhiên này thành rối loạn ăn uống, mua sắm hay để dành quá đáng. Sp là dạng cơ bản của tất cả các hình thái sống. Trong tình trạng bị đe dọa, tất cả chúng ta đều bị thống trị bởi thiên hướng này. Và tuy nhiên, khi cuộc sống được bảo đảm và an toàn thì thiên hướng này sẽ lùi lại và nhường chỗ cho So hoặc Sx. (Tựa tựa như tháp nhu cầu của Maslow á) Chủ đề Sp thường nói: đồ ăn, thức uống, ăn kiếng, dinh dưỡng, sức khỏe, gym, vẻ bề ngoài, tiền, shoping, áo quần, thiết kế, công việc, lợi ích, sự thoải mái, sức khỏe, bệnh tật, chết chóc, kỹ sư, kiến trúc sư…. Tóm tắt vè thiên hướng Sp: - Sự lo lắng căn bản: An toàn thể chất, thỏa mãn, an toàn, kỷ luật và sự hài lòng cuộc sống (Đồ ăn, cái mặc, tiền, nhà, sức khỏe vật chất) - Nỗi quan tâm căn bản: An toàn, thỏa mãn, môi trường tốt (độ sáng, độ ẩm, nhiệt độ, tiện nghi, sự thẩm mỹ, và chất lượng đồ ăn). - Nỗi đam mê căn bản: Sử dụng sự thực tế và khả năng tài chính để tạo nên một môi trường an toàn tại nhà và nơi làm việc. - Áp lực căn bản: Tiền, Phương tiện sinh sống. - Unhealthy: Tiêu xài quá đà, lưu trữ quá đà, ăn quá đà, ngủ quá nhiều, ngủ quá ít, lạm dụng quá nhiều trong mỹ học và ẩm thực, ngược đãi sự thỏa mãn và an toàn nếu ảnh hưởng lệch lạc bởi thiên hướng thứ 2 (nếu thiên hướng thứ 2 là Sx sẽ sinh ra BDSM các kiểu). Thiên hướng Sx: có thể gọi là thiên hướng của sự ảnh hưởng. Họ hung hăng, cạnh tranh cao, độc lập, “all-or-nothing”. Thiên hướng này sử dụng năng lượng một cách nồng nhiệt mãnh liệt và quả quyết, phong cách “go-get-it”, “life-and-death” - cá hồi bơi ngược dòng để “nhân giống” rồi chết. Với thiên hướng này bạn hoặc là ok hoặc là ko – cái gì ra cái nấy. Người với thiên hướng này tập trung toàn bộ năng lượng một cách say đắm vào 1 người hay 1 sự việc gì đó. Năng lượng của SX được mô tả “năng lượng cao” và thương xuyên trải nghiệm sự “mãnh liệt”, “quyết đoán”, “tia laze”, “cực kỳ tập trung”, “vui đùa nhưng sắc sảo” một cách tự nhiên. Loại thiên hướng này “hi sinh cho mối quan hệ” (Sp là “hi sinh cho bản thân mình”) để bảo đảm một sự kết nối điên cuồng. Loại thiên hướng này không hẳn là hướng về một người khác, mà còn là 1 dự án, sở thích, hoặc thú vui nào đó. Nhóm này thường trông chờ vào một mối quan hệ thân thiết hoặc hoạt động nào đó có thể đảm bảo cho họ được trải nghiệm cuộc sống và sự mãnh liệt, hơn là nhìn vào bên trong mình hoặc trông chờ 1 nhóm có thể giải quyết vấn đề cho họ. Người có thiên hướng Sx đứng đầu thưởng thức cảm giác hoành tráng. Họ có thể viển vông về kịch bản làm cho họ cảm thấy được sống và kích thích. Từ khóa: Kích hoạt, đắm chìm, thu hút, nóng chảy, truyền cảm hứng, vui vẻ. Sx không phải là thể loại nghiện sex hay sẹc xy đâu nhá, khá nhiều người tưởng mình là Sx vì 2 thứ trên, hiểu lầm rồi! Sp mới là thể loại đó: body – to – body: ôm ấp, khoái lạc, áp đặt tự trị. Sx cưỡi trên làn sóng năng lượng, sự hấp dẫn vô hình giữa người với người, nhưng không hẳn là vật lý hay thể xác. Trong 1 nhóm, 3 thiên hướng kết hợp thì – Sp: nóng nảy, Sx: đầy năng lượng, So: cảm xúc, gây ảnh hưởng. Trong một nhóm bạn, người Sx là người nôn nóng, kích thích, đầy năng lượng, cam kết. Trong mối quan hệ, họ mong muốn một sự cam kết và quến rũ suốt đời. Chủ đề Sx thường nói: Trải nghiệm cá nhân, sự hấp dẫn cá nhân, sở thích, quan điểm cá nhân, điều ước sâu thẳm, mối quan hệ, gia đình, con cái, bạn bè, tình dục, bạn tình, sắc đẹp, sự phấn khởi, dục vọng, thể thao hành động, giới tính…(những người có Sx đứng đầu thường đi kèm với sự yêu thích bản thân – thích tdtt) Tóm tắt của Sx: - Lo lắng căn bản: trải nghiệm mạnh mẽ, sự kết nối, phạm vi rộng và sự thám hiểm, tìm được thứ gì/người gì đó có thể “hoàn thiện” bên trong của họ (trượt tuyết, cuộc trò truyện sâu, 1 bộ phim hay) - Tập trung căn bản: con người và sự cuốn hút đầy hứa hẹn, năng lượng mãnh liệt. - Đam mê căn bản: Nhìn ra bên ngoài và tìm người hoặc sự việc có thể hoàn thiện họ (như batman và joker tìm thấy nhau), và sau đó bị ám ảnh bởi thứ đó. - Áp lực căn bản: Thiết hụt sự mãnh liệt tinh thần hoặc kích thích tinh thần, thiếu hụt sự kết nối hay trải nghiệm cuồng nhiệt. - Unhealthy: sự tập trung thưa thớt, thiếu tập trung, tình dục bừa bãi, mãnh liệt tránh né trải nghiệm và kết nối cuồng nhiệt vì nỗi sợ và thái độ không đúng đắn với sex, sự thân thiết, và những trải nghiệm “hoàn thiện” dữ dội khác mà bị làm lệch lạc bởi thiên hướng thứ 2. Thiên hướng So: Cái này không đồng nghĩa với xã hội hóa đâu nhá! Thiên hướng này nhắm đến sự gần gũi các dạng của sự sống một cách tổng thể (dịch hơi tù, nhưng chắc mọi người hiểu :v). Nói chung bọn này nhắm đến gia đình và nhóm để bảo vệ trẻ nhỏ và những người mẹ dễ bị thương tổn (1 kiểu bản năng sống của loài người). So cung cấp 1 môi trường lá lành đùm lá rách. Và cần đứng thành 1 nhóm để cảm thấy ổn. Họ nhấn mạnh sự hợp tác, nhân nhượng, giữ vai trò trong mối quan hệ qua lại. Họ cần được dính dáng và đóng góp cho nhau, mong muốn được chấp nhận bởi một nhóm. So có thể cảm nhận được một thái độ có thể gây ảnh hưởng xấu đến nhóm. Nói chung bọn nó có khả năng hội tụ lại thành nhóm và giúp đỡ lẫn nhau. Nhóm thiên hướng này có khả năng hòa hợp với các tôn ti trật tự, có một sư nhận thức ám ảnh về chính trị. Họ có khả năng trong việc hiểu được giới hạn của 1 nhóm, và những gì mà nhóm này có thể làm. Năng lượng của So được miêu tả như là “năng lượng phân tán”, “rải rác” và phóng chiếu ra bên ngoài, xuất hiện một cách duyên dáng, bề mặt, và thoáng qua. Nhóm này sẵn sàng “hi sinh vì cộng đồng” (trong khi Sp là “hi sinh vì mình”, Sx là “hi sinh cho mối quan hệ”) để đảm bảo thân phận. Nhóm này thường nhìn ra bên ngoài, dựa vào niềm tin “giá trị của tôi thể hiện thông qua mức độ tôi được nhân biết trong một nhóm”. Chiến lược tồn tại là việc nhấn mạnh vào dễ gần hay khó gần. Họ định nghĩa bản thân qua người khác. “Tôi là ai?” sẽ trở thành “Tôi cảm thấy thoải mái và thành đạt như thế nào trong nhóm của tôi”. Tập trung vào vấn đề làm sao để 1 người có thể được nhận thức rõ hơn trong 1 nhóm. Chủ đề So thường bàn luận: Văn hóa, chính trị, xã hội, giá trị xã hội, chuẩn mực xã hội, luật lệ, nguyên tắc, cấu trúc xã hội, cái gì phù hợp, cái gì không, tình bạn, gia đình, trào lưu, những bài hát, truyện phim nổi tiếng, thời trang, clb, tôn giáo, lòng yêu nước, sự ảnh hưởng (So thường sử dụng “chúng ta”, chúng tôi”, “của chúng ta” như khi trong một nhóm) Tóm tắt về So: - Lo lắng căn bản: Xây dựng ý thức về giá trị cá nhân, thành tích, sự an toàn vớii người khác trong tương tác (trong gia đình, nhóm, văn hóa nhóm, cộng đồng, quốc gia, thế giới) - Tập trung căn bản: địa vị, sự chấp thuận, sự kính trọng bản thân họ và người khác, kết cấu sức mạnh và chính trị, thế giới đang diễn ra cái gì. - Đam mê căn bản: tác động với người khác theo hướng có thể xây dựng nên giá trị cá nhân của họ, ý thức về thành quả, và sự an toàn với người khác; được động chạm, dựa vào người khác để cảm thấy an toàn, và tiếp năng lượng. Có thể bao gồm cả sự tập trung, thành công, nổi tiếng, thừa nhận, vinh danh, lãnh đạo, tôn trọng, và an toàn khi trở thành 1 phần của thứ gì lớn hơn họ. - Áp lực căn bản: phản ứng của người đời về họ, liệu họ có được chấp nhận hay không, có thể bao gồm sự thân mật khi có xu hướng bị tránh xa. - Unhealthy: Antisocial, ghê tởm hoặc không bằng lòng với cộng đồng, thể hiện kỹ năng xã hội nghèo nàn, oán hận xã hội và tránh xa nó khi bị làm lệch lạc bởi thiên hướng thứ 2. Sự sắp xếp của các thiên hướng - instinct stackings Sx, Sp, So sắp xếp theo thứ tự tùy vào mỗi người. Đứng đầu là dominant variant: Thiên hướng mạnh nhất và đại diện cho mối bận tâm của người đó. Nó phải được thỏa mãn. Nhưng khi một người trở nên không khỏe mạnh, thiên hướng này sẽ giống như nỗi ám ảnh của người đó, cảm giác bị ép buộc phải thỏa mãn nó. Đây là thứ sẽ chiếm hết tâm trí của bạn, hỏi thăm bạn hàng đêm, nó phải được thỏa mãn, nó giống như 1 cái nút mà khi bạn ấn vào, bạn mới được giải thoát. Nhiều người thường không phân biệt được thiên hướng đầu tiên và thiên hướng thứ hai của mình, khi thiên hướng thứ 2 của họ bộc phát mạnh. Nhưng chỉ có thiên hướng đầu tiên mới gây cho ta cảm giác khao khát, lo âu mà thiên hướng thứ hai không thể sánh bằng. Có thể nói một người là hiện thân của thiên hướng đầu tiên này. Ngay cả khi có 1 lý do nào đó mà thứ tự thiên hướng của người đó bị đảo lộn thì dominant variant vẫn được giữ nguyên. Tiếp theo là secondary variant: Hỗ trợ cho Dominant, ít tác động hơn dominant. Linh hoạt hơn và không gây stress nhiều. Lúc nào thích có thì lôi ra, không thích thì lờ đi. Nhưng ứng dụng của Second thì còn khoa trương và sáng tạo hơn Dominant nhiều. “Số 2” được triệu hồi để giúp đỡ “số 1”, khi 1 người không chắc rằng liệu “số 1” của 1 có phù hợp với hoàn cảnh, thì “số 2” bắt đầu đẻ ra csc sản phẩm: Sp/sx và So/sp có thể nói về sức khỏe, tiền bạc, gia đình hay bếp núc. Sx/so và Sp/So – gia đình, bạn bè, trải nghiệm cá nhân. Sx/so và sp/so – văn hóa, xã hội và chính trị. Cuối cùng là third (last or bottom) varian: Cái này thiên hạ gọi là điểm mù. Nói nó ít được xài và la nỗi xấu hổ của chủ nhân. Ví dụ: Người có “số 3” là Sp mà nói chuyện về thức ăn, trang trí nhà của thì họ sẽ chuồn sớm. Một cách nhìn khác về sự sắp xếp này: Primary – Thiên hướng biểu hiện một cách “nghĩa đen” nhất, xu hướng chắc chắn. Secondary – Thiên hướng được trừu tượng hóa, xu hướng sáng tạo. Tertiary – Thiên hướng bị coi như con ghẻ, thân chủ không dành nhiều thời gian và công sức để chăm sóc nó. Nghe đồn: Instincts có liên quan đến truine structure of the brain Trong Link tiếng anh có giải thích cụ thể cho từng cặp Stack, có điều nó quá dài để dịch, ai xác định được type của mình thì lên xem tham khảo nhá
Nghe có vẻ đúng với mình. Ngày trước mình kiểm tra Autism/ Asperger Syndrome thì ra Borderline Aspie. Chắc đó là do Sx-dom (đam mê một vài lĩnh vực trong thời gian dài. MBTI là một ví dụ)